De geschiedenis van Centraal Azië

 

In drie lezingen wil ik aandacht geven aan de geschiedenis van deze regio waar ik zelf zo weinig van bleek te weten toen ik me er in ging verdiepen. Bijvoorbeeld de vele duizenden jaren van grote en machtige rijken en hoogstaande culturen voordat die schittering van de Griekse steden als Athene begon waarmee voor mij op het gymnasium de geschiedenis begon. Voordat het zondvloedverhaal in de Bijbel terechtkwam, bestond het al duizenden jaren als thema in het Gilgamesjepos. Met de Babylonische ballingschap kwam het Joodse volk terecht in een stad die al eeuwen bestond.

Minder ver in het verleden ontstond in Centraal Azië het Islamitisch Rijk dat een ontzagwekkend groot gebied bestreek en eveneens een hoogstaande cultuur had. Vanaf ongeveer 1500 begint met de ontdekkingsreizen de door de Europese landen geleide globalisering van de wereld. Dat pakt voor de Islamitische wereld niet goed uit. De olie die sinds 1900 in sommige Islamitische landen gevonden wordt, heeft die Islamitische wereld behalve mateloze rijkdom ook vergaande bemoeienis met de rest van de wereld gebracht die vaak rampzalig heeft uitgepakt.

Ik wil het onderwerp ruim nemen, in de tijd vanaf de oertijd tot nu en geografisch van Turkije tot China, ten zuiden van Rusland. Daarbij zal ik de grote lijnen volgen, met als houvast mijn eigen verbazing over wat ik te weten kwam toen ik las en herlas: Een geschiedenis van de wereld door Moslimse ogen van Tamim Ansary en De Zijderoutes van Peter Frankopan.



Gijs Kalsbeek